Yapay Zeka ve Etik
Bir yeniliğe karşı çekimser veyahut eleştirel bakmak insanın doğasına aykırı olan bir şey değildir. İlk buharlı trenler kullanılmaya başlandığında çoğu kişi bir insanın saatte 12 km hızla dahî gitmesini çılgınca olarak görüp bunun mümkün olmayacağını savunmuştu bazen de insanların bu tür durumlarda koyduğu sınırlar ve duvarlar kendilerinin kendilerine çizdiği hayal ürünlerinden ibaret olabiliyor 1924 senesine kadar bir insanın 100 metreyi 1 dakika altında yüzebileceği mümkün görünmüyordu lakin Johnny Weissmuller bunu 59 saniyede yaptıktan sonra onlarca yüzücü de 1 dakika altı sonuçlar aldı. Yapay zeka da geçtiğimiz yıllara kadar buna benzer bir durumdaydı ve sektördeki bu ani atılım da bir çok soruyu beraberinde getirdi.
Toplum için ne kadar yeni bir konsept olarak görülse dahî yapay zeka Yunan Mitolojisinde adayı koruyan bir heykel olan Talos’tan beri insanların ulaşmayı arzuladığı bir durumdu bilimsel olarak yapılan çalışmalarda da Cezeri’nin düşünebilen robotlardan bahsettiğini ve teorik olarak ortaya koyduğu görünür Hermes Trismegistus insan yapımı düşünebilen varlıklardan insanın tanrının doğasını keşfedip onu yeniden üretmesi olarak bahsetmiştir. Eğer ki Tanrı’nın doğasını keşfetmek olarak nitelendirilebilecek bir güç insan eline geçerse ve bunu da kullanabilecekse şüphesiz burada etik kavramından da bahsetmek gerekir.
Bunun ile ilgili geçmişten günümüze birçok sav ortaya atılmıştır bunlardan ilki Turing testi ve insanın yapay zeka ile ayrılmasıdır. Lakin 2017 sonrası yaşanan yapay zekanın ivmelenmesi ve günlük kullanıcı düzeyine inmesinden sonra etik kavramı yeniden şekillendirilmiştir. Yapay zeka verilerini ve bilgilerini onu besleyenlerden aldığından ötürü bir kesim bizim görüşlerimizi yapay zekanın söyledikleri göstermez düşüncesini gerçek dışı bulan bir kesim olmuştur buna verilebilecek bir örnek de Microsoft’un Tay isimli bir yapay zeka chatbot’u çıkarmıştı ve kendisi internet kullanıcıları tarafından manipüle edilip Holokost’un gerçek olmadığını savunmuştu.
Buna benzer biçimde Amazon’un yapay zekaya kimi işe almalıyız sorularına kadınlardan fazla erkekleri ve genellikle açık tenli kişileri seçmişti. Bu olaydan sonra da Yapay zekanın bizlere verdiği bilgilerin ona bizim verdiğimiz bilgiler olduğu bir defa daha gün yüzüne çıkmıştır. ChatGPT de 2024 seçimlerinden önce niçin Kamala Harris’i desteklemeliyim sorusuna cevap verirken niçin Trump’ı desteklemeliyim sorusuna politik görüşüm yok diyerek cevap vermişti. Burada algoritmaların ve yapay zekaların kişilerin politik ve siyasi görüşlerini etkilemek adına kullanılabileceği gerçeği tekrardan kendini göstermişti. Yapay zekaya öğretilen bilgilerin kaynakları ve bunların açıklanmadığı çoğu kişinin kitabının kendilerine dahi sorulmadan kullanıldığı ortaya çıkmıştı. Genellikle internetteki verilerle eğitildiği ve internetteki çoğu verinin de gerçekten çok uzak olduğu bir başka tartışma konusudur bu konuda Google’ın arama sonuçlarını özetlemek amacıyla kullandığı yapay zekanın da internetteki mizahi gönderilerden aldığı sonuçlar potansiyel olarak tehlikeli sonuçlarla karşılaşmıştır.
Son olarak, İnsanların bir başka endişelendiği durum ve BM’nin de yapay zeka etiği kapsamında aldığı barış içinde yaşama ilkesidir. OpenAI geçtiğimiz günlerde ürünlerinin askeri amaçlarla kullanılamayacağı ilkesini kaldırmıştır. Bu tür örnekler ve yapay zekanın ekonomik getiri adına suistimal edilmesi insanlarda pesimist bir yaklaşıma yol açmasına rağmen bu konuda bir fikir birliği sağlanmış değil Microsoft bu konuda etik ekibini tamamen kaldırarak yapay zekanın doğruyu ve yanlışı kendi anlayabileceğini söylemiştir. Lakin tüm varlığı ve bilgisi bizden kaynaklanması göz önüne alındığında etik kavramına rasyonel bir bakış açısı ile bakması ne kadar mümkün bilinmez.
Alaattin Eren Topkaya, Ömer Kaan Türeli, Samet Yuvacı, Yağız korkmaz
Kaynakça;
https://theintercept.com/2024/01/12/open-ai-military-ban-chatgpt/
https://www.bbc.com/news/technology-35902104
https://www.ibm.com/topics/ai-ethics#:~:text=Examples%20of%20AI%20ethics%20issues,%2C%20trust%2C%20and%20technology%20misuse
https://news.harvard.edu/gazette/story/2020/10/ethical-concerns-mount-as-ai-takes-bigger-decision-making-role/
0 Yorumlar